The Friday Cluster (13/10/2023) Τεύχος #45
Παραδίδοντας το "τηλεκοντρόλ" του εγκεφάλου μας...
Καλησπέρα αγαπητέ αναγνώστη/στρια,
Σε έναν κόσμο όπου η επικοινωνία είναι το κλειδί, οι πληροφορίες που λαμβάνεις μέσω εικόνων μπορούν να 'μιλήσουν' πολύ πιο δυνατά από τις λέξεις στο κέντρο λήψης αποφάσεων του εγκεφάλου σου.
Ανακάλυψε τα μυστικά πίσω από την “επιστήμη” αυτή, με τις πληροφορίες που θα μοιραστώ μαζί σου σε αυτή την (καθυστερημένη κατά μία μέρα) δημοσίευση!
Όταν ρωτούσα, προ 10ετίας, έναν από τους σημαντικότερους μέντορές μου (άνθρωπο με 20ετή εμπειρία στον χώρο των υπηρεσιών ασφαλείας μεγάλης χώρας του εξωτερικού) πόσο εύκολο είναι να διαμορφωθεί η κοινή γνώμη μέσα από τις ειδήσεις/ τηλεόραση (τότε), θυμάμαι ότι μου απαντούσε χαρακτηριστικά πώς…
όταν βλέπεις “ειδήσεις” για πάνω από 5 λεπτά την ημέρα είναι σαν να “παραδίδεις” το τηλεκοντρόλ του εγκεφάλου σου σε όποιον κατασκευάζει τις ειδήσεις
…με την έννοια ότι η εικόνα (και πολλές φορές ο ήχος) έχουν τόσο τεράστια δύναμη στο να προκαλέσουν συναισθήματα και να κατασκευάσουν “διαθέσεις” που αν εκτεθείς πάνω από 5 λεπτά σε τέτοια ερεθίσματα, ουσιαστικά θα έχεις χάσει τον έλεγχο και πλέον δεν θα μπορείς να πάρεις “λογικές αποφάσεις” σχετικά με το ΤΙ επιλέγεις να “καταναλώσεις” σαν τηλεθεατής/τρια…
Θα μου πεις…
“δεν βλέπω πλέον ειδήσεις”…
…όμως το ίδιο ισχύει όταν περνάς πάνω από 5 λεπτά την ημέρα σκανάροντας το timeline σου στο twitter/ facebook/ instagram κτλ. Και ειδικά στο twitter που επιτρέπει την προβολή περιεχομένου χωρίς (σχεδόν) κανένα φιλτράρισμα…τα πράγματα είναι ακόμα πιο σοβαρά.
Φυσικά, είναι απολύτως ΟΚ να βλέπεις και τηλεόραση και να περνάς χρόνο στα social media - το σημαντικό από εδώ και πέρα θα είναι ότι αυτός ο χρόνος θα είναι κατά 1% πιο “συνειδητός”…
Πάμε να δούμε το γιατί:
Το ενσωματωμένο σύστημα προειδοποίησης του εγκεφάλου σου
Ο εγκέφαλός μας έχει εξελιχθεί με ένα συναρπαστικό γνώρισμα που είναι γνωστό ως “αρνητική προκατάληψη” (negativity bias). Αυτό σημαίνει ότι από τη φύση μας είμαστε περισσότερο "ρυθμισμένοι" στο να αναγνωρίζουμε γρήγορα τις απειλητικές καταστάσεις απ' ό,τι τις μη απειλητικές. Φαντάσου ότι το γνώρισμα αυτό είναι το αρχαίο "σύστημα συναγερμού του εγκεφάλου σου.
Χιλιάδες χρόνια πριν, οι πρόγονοί μας έπρεπε να είναι σε συνεχή επιφυλακή για την αντιμετώπιση κινδύνων όπως τα αρπακτικά.
Στις μέρες μας, αυτό εκδηλώνεται με την τάση μας να "καταναλώνουμε" συνεχώς και μαζικά αρνητικές ειδήσεις.
Είναι πολύ πιθανότερο να “κολλήσεις” βλέποντας μια τέτοια εικόνα
παρά μία τέτοια
Για παράδειγμα, φαντάσου ότι περιηγείσαι σε μια ιστοσελίδα και βλέπεις έναν τίτλο για μια επίθεση καρχαρία στην Αυστραλία. Ακόμα κι αν ζεις χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την περιοχή εκείνη, είναι εξαιρετικά πιθανό να κάνεις κλικ σε αυτό.
Γιατί; Επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι η αμυγδαλή (amygdala) του εγκεφάλου μας (το όργανο που είναι υπεύθυνο για την επεξεργασία των συναισθημάτων) αντιδρά πιο έντονα σε αρνητικά ερεθίσματα, κάνοντάς μας πιο “ευαίσθητους” σε τέτοιες ειδήσεις.
Η έννοια του "νέου/ καινούργιου" (novelty) διεγείρει τον εγκέφαλο σου.
Σε ελκύουν εκ φύσεως πράγματα που είναι καινούργια, διαφορετικά ή έξω από τις καθημερινές σου εμπειρίες και οι αρνητικές ή τρομακτικές ειδήσεις ταιριάζουν "γάντι" σε αυτό το πλαίσιο.
Για παράδειγμα, ενώ μπορεί ποτέ να μη βιώσεις έναν ανεμοστρόβιλο, το να βλέπεις πλάνα από την καταστροφική του πορεία σε μία Πολιτεία των HΠΑ μπορεί να είναι τρομακτικό αλλά και ταυτόχρονα ενδιαφέρον.
Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι τα καινούργια ερεθίσματα μπορούν να ενεργοποιήσουν την απελευθέρωση της ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και την ανταμοιβή. Αυτό σημαίνει ότι η αναζήτηση και η "κατανάλωση" νέων πληροφοριών, ακόμη και αν αυτές είναι τρομακτικές, οδηγούν σε ένα "σύμπλεγμα" ανταποδοτικής δράσης για τον εγκέφαλό μας…
όσο περισσότερο αναζητάς και “καταναλώνεις” τέτοιου είδους αρνητικές και τροματικές πληροφορίες ΤΟΣΟ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ θα θέλεις να το κάνεις στο μέλλον…
Ο κύκλος της συναισθηματικής δέσμευσης
Το "συναισθηματικά φορτισμένο" ενημερωτικό περιεχόμενο, ιδίως οι αρνητικές ειδήσεις, μπορεί να δημιουργήσουν ένα μόνιμο "αποτύπωμα" στον εγκέφαλό σου.
Όταν βλέπεις μια συγκλονιστική ιστορία, όπως μια κοινότητα που προσπαθεί να απεγκλωβιστεί ενόψει βομβαρδισμών ή μια κοινότητα που συσπειρώνεται μετά από έναν καταστροφικό σεισμό, η συναισθηματική σου "συμμετοχή" στην είδηση αυτή γίνεται βαθύτερη.
Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το ότι νιώθεις θλίψη ή ενσυναίσθηση προς τα (μελλοντικά) θύματα - αλλά κυρίως με το πώς ο εγκέφαλός σου επεξεργάζεται αυτά τα συναισθήματα.
Έρευνες έχουν δείξει ότι η συναισθηματική διέγερση (να βλέπεις τρομακτικές ειδήσεις) μπορεί να ενισχύσει την παγίωση της μνήμης, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να θυμάσαι και να ανακαλείς συναισθηματικά φορτισμένο ενημερωτικό περιεχόμενο πολύ πιο συχνά.
Συνοψίζοντας, ενώ ο εγκέφαλός σου έχει την τάση να εστιάζει στα αρνητικά, είναι ζωτικής σημασίας να θυμάσαι τη σημασία της ισορροπίας. Η συνεχής “βύθιση” σε θλιβερό και δυσάρεστο ενημερωτικό περιεχόμενο μπορεί να είναι ψυχικά εξαντλητική.
Είναι σημαντικό να ενημερώνεσαι, φρόντισε όμως να "ψάχνεις" και ιστορίες ελπίδας, ανθεκτικότητας και επιτυχίας (κοινωνικής, διαπροσωπικής, επιστημονικής, ψυχολογικής κτλ).
Ο κόσμος μας εξάλλου, είναι ένα μωσαϊκό από “φως και σκιά”.
Κατεύθυνε συνειδητά την προσοχή σου στο φώς.
Bonus: Αντί για να βλέπεις τα “νέα”… ανάλαβε δράση.
Πολλοί φίλοι/ες με ρωτάνε για την κατάσταση στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη, έχοντας δει τα φρικιαστικά βίντεο και ιστορίες που έχουν κυκλοφορήσει.
99,4% των ανθρώπων αυτών είναι - και θα είναι για πολύ καιρό ακόμα - σοκαρισμένοι και βαθιά τραυματισμένοι με αυτά που έχουν ακούσει και δει.
Περιορίζουν οι φίλοι/ες αυτοί τον χρόνο που εκτίθενται σε πληροφορίες σε λιγότερο από 5 λεπτά την ημέρα; Εσύ τι κάνεις;
Ποια είναι το επόμενο επίπεδο αυτού του σοκ και του τραύματος;
Συνήθως η αδράνεια, που είναι συνέπεια του φόβου και τρόμου που ένιωσαν σαν ακροατές/ τηλεθεατές, και η ψυχολογική “συρρίκνωση” εξαιτίας του τραύματος. Τραύμα που σε ρίχνει στο κατώτατα επίπεδα της πυραμίδας αναγκών του Μάσλοου.
Τι δεν μπορεί να συμβεί στα επίπεδα (επιβίωση/ ασφάλεια) αυτά;
Να σκεφτείς καθαρά και ψύχραιμα, αναζητώντας τις περισσότερες δυνατές πληροφορίες, διασταυρώνοντάς τες πριν βγάλεις συμπεράσματα και να αναλαμβάνοντας δράση, ακόμα και σε πολύ μικρό και αρχικό επίπεδο (πχ να στείλεις 2-3 ρούχα που έχεις να φορέσεις πάνω από 1 χρόνο στους γιατρούς χωρίς σύνορα για να δωθούν σε κάποιον συνάνθρωπο που τα έχει ανάγκη).
Ξαναβάζω την φράση του μέντορά μου εδώ αντί επιλόγου:
όταν βλέπεις “ειδήσεις” για πάνω από 5 λεπτά την ημέρα είναι σαν να “παραδίδεις” το τηλεκοντρόλ του εγκεφάλου σου σε όποιον κατασκευάζει τις ειδήσεις
προσέχουμε λοιπόν πολύ σε ποιους δίνουμε το “τηλεκοντρόλ” του εγκεφάλου, των συναισθημάτων και εν τέλει της βούλησής μας και γιατί.
Τροφή για σκέψη.
Καλή συνέχεια και καλό ΣΚ σε σένα και στους δικούς σου!
Με πολύ αγάπη,
P.
Ps.1: Μάθε περισσότερα για το body language reading και το behavior profiling. Συμπλήρωσε αυτή τη φόρμα επικοινωνίας και θα έρθω σε επαφή μαζί σου άμεσα.
Ps.2: Δες εδώ την προηγούμενη έκδοση του Friday Cluster από τις 6 Οκτωβρίου 2023.
Ps.3: Τέλος δες εδώ το ανθολόγιο των νημάτων στο twitter!