Περί εσωτερικών "κομματιών" part 1
Πώς μπορούμε να καταλαβαίνουμε όταν συνομιλούμε με ένα κομμάτι καποιου απέναντί μας
Καλησπέρα αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Μετά από μια περίοδο που τα επαγγελματικά είχαν πάρει φωτιά (όχι ότι ποτέ σβήνει η φωτιά…) αποφάσισα να “αγγίξω” ένα θέμα για το οποίο με ρωτάτε συχνά πυκνά μέσω των εργαλείων κοινωνικής δικτύωσης. Δεν είναι άλλο παρά η θεωρία του συστήματος της εσωτερικής οικογένειας (internal family systems). Μια θεωρία που εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και με μεγάλη ακρίβεια πολλές από τις συμπεριφορές των ανθρώπων γύρω μας, όπως επίσης και τις δικές μας.
Με κάθε (σχεδόν) τραυματική εμπειρία του παρελθόντος δημιουργούνται μέσα μας τουλάχιστον 2 “κομμάτια” (parts). Ενα από αυτά λέγεται exiled (το “εξόριστο” κομμάτι) και το δεύτερο κομμάτι μπορεί να είναι είτε ένας manager είτε ένας fire fighτer (πυροσβέστης).
“Εξόριστο” γιατί “εμείς” το βάζουμε στην “εξορία” μιας και δεν θέλουμε τίποτα να μας θυμίζει την τραυματική εμπειρία ποτέ ξανά.
Μάνατζερ γιατί, μανατζάρει/ καθορίζει την συμπεριφορά μας τέτοιο τρόπο έτσι ώστε ποτέ ξανά να μην ξαναζήσουμε κάτι παρόμοιο…
Πυροσβέστης (fire fighter) γιατί δρα “πυροσβεστικά” όταν δημιουργούνται καταστάσεις που δεν αντέχουμε άλλο και χρειάζεται να “ξεφύγουμε”, κάνοντας συχνά πράγματα/ πράξεις/ ενέργειες που είτε θέτουν σε κίνδυνό την ακεραιότητά μας. Ενέργειες και πράξεις που σαν σκοπό έχουν να μας “μουδιάσουν” τις αισθήσεις, να μας κάνουν να ξεχαστούμε από την τραυματική εμπειρία.
Θα σας αναλύσω τις διαφορές μεταξύ των διαφόρων κομματιών παρακάτω, με ορισμένα παραδείγματα.
Ένας οδηγός μηχανής που πηγαίνει με 250χλμ/ώρα στην Αττική οδό = “πυροσβεστική” ενέργεια/ δεν έχει καμία απολύτως λογική ή/ και εξήγηση, παρά μόνο λειτουργεί ως προς το να… μας μουδιάσει τις αισθήσεις… να μας βοηθήσει να ξεφύγουμε από τις σκέψεις που μας θυμίζουν εξόριστα κομμάτια μας…
Κατάχρηση αλκοόλ, φαρμάκων, ναρκωτικών ουσιών = “πυροσβεστικές” ενέργειες με σκοπό να μουδιάσουν τις αισθήσεις καθώς συνήθως ο πόνος των “εξόριστων” κομματιών είναι αβάσταχτος. Χωρίς να θέλω να σας μιλήσω με πατροναριστικό τόνο, την επόμενη φορά που θα δείτε κάποιον αλκοολικό ή χρήστη ουσιών, βάλτε και την παραπάνω παράμετρο στην “εξίσωση” πριν κάνετε οποιαδήποτε κριτική. Υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις είμαστε όλοι “ένα βήμα” από τέτοιες καταστάσεις όσο δεν φροντίζουμε τους εξόριστούς μας…
‘Ότανκάποιος “μάνατζερ” αναλαμβάνει τον έλεγχο του εαυτού ενός γνωστού/ φίλου/ συγγενή μας θα καταλάβουμε ότι αμέσως αλλάζει η χροιά της φωνής του, σημειώνονται πολλά chiralities (ασσυμετρίες του προσώπου) και γενικά είναι σαν να μιλάμε σε “έναν άλλο άνθρωπο”… και ακριβώς αυτό συμβαίνει υπό μία έννοια, καθώς όντως μιλάμε σε μια διαφορετική “πτυχή”/ κομμάτι/ part του ανθρώπου απέναντί μας το οποίο συνήθως έχει “καταλάβει” το κέντρο ελέγχου.
Η κουβέντα γίνεται πολύ ενδιαφέρουσα όταν καταλάβουμε ότι μέσα μας υπάρχουν πολλά και διαφορετικα managerial & fire fighting parts, τα οποία αρκετές φορές αλληλοσυγκρούονται (polarised) σε διαφορετικές καταστάσεις οδηγώντας πολλές φορές σε πολύ αυξημένο στρες και τεράστια εσωτερική σύγκρουση.
Θα έχετε έρθει πολλές φορές στο σημείο να πείτε “ένα κομμάτι μου θέλει να κάνει το Χ και ένα άλλο κομμάτι μου θέλει να κάνει το Ψ” όσον αφορά κυρίως δύσκολες καταστάσεις.
Για παράδειγμα ένας προϊστάμενος που βρίσκεται στο ναρκισσιστικό φάσμα, μπορεί να μας μιλήσει άσχημα και να μας μειώσει μπροστά σε τρίτους. Εκείνη την στιγμή, και αναλόγως τυχόν παλαιότερα τραύματα που μπορεί να κουβαλάμε μπορεί να έχουμε conflicting parts, πχ “ένα κομμάτι μου θέλει να του ρίξει μια μπουνιά και ένα άλλο κομμάτι μου θέλει να μην τον ξαναδώ στα μάτια μου από την ντροπή που μου δημιούργησε”.
Τα πράγματα συνεχίζουν να γίνονται ακόμα πιο ενδιαφέροντα όταν ορισμένοι μάνατζερς κοντινών μας ανθρώπων, ενεργοποιούν τους δικούς μας μάνατζερς… με αποτέλεσμα να γίνεται του “μάνατζερ ο χαμός”… καθώς αποτελεί αξίωμα της θεωρίας της εσωτερικής οικογένειας (internal family systems) ότι δύο μάνατζερ που είναι στον έλεγχο του εαυτού δύο ατόμων δεν μπορούνε σχεδόν ποτέ να συνεννοηθούν. Οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτο ενδεχόμενο στις καταστάσεις αυτές. Θυμηθήκατε κάποια κοινωνική συναναστροφή σας που να καταλήγει σχεδόν πάντα σε σύγκρουση/ παρεξήγηση; Πολύ πιθανόν ένα μανατζίριαλ παρτ μας ενεργοποιείτε από συγκεκριμένες αντιδράσεις κάποιο άλλου μανατζίριαλ κομματιού ενός συνομιλητή μας.
Οι κυριότερες αφορμές που είναι τρομακτικά δύσκολο, έως αδύνατο, να κάνουμε αλλαγές στην ζωή μας και να ξεφορτωθούμε βλαβερές συνήθειες, είναι ακριβώς αυτά τα “κομμάτια” μας - οι μάνατζερς και οι πυροσβέστες. Οι αιτίες πίσω από αυτές τις αφορμές είναι τα εξόριστα κομμάτια μας, που περιμένουν στωικά να τα “απελευθερώσουμε” και να τα “απαλλάξουμε” από το φορτίο που κουβαλάνε…
“Ωραία, και τι κάνω τώρα;”
Αν δεν έχεις τους πόρους να ξεκινήσεις therapy τότε είναι εξαιρετικά μεγάλης σημασίας να “βάλεις στο χαρτί” τους μάνατζερς και τους πυροσβέστες σου. Να καταγράψεις με κάθε λεπτομέρεια τις καταστάσεις και τις παραστάσεις που σε κάνουν να χάνεις τον έλεγχο. Αφενός αυτό θα λειτουργήσει σαν προεόρτιο στο να εντοπίσεις τους “εξόριστους” που κρύβονται από πίσω μεσοπρόθεσμα όπως και σαν οδηγός ως προς το να αποφεύγεις διάφορες καταστάσεις που είναι επίφοβο να σου ξυπνήσουν κάποιο μανατζίριαλ παρτ σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Stay tuned για περισσότερο υλικό,
Αν έχετε περιπτώσεις που θέλετε να συζητήσουμε γράψτε τις στα σχόλιο παρακάτω, διατηρώντας την ανωνυμία σας/ και του άλλου ατόμου.
Stay tuned… ;)
Τα σέβη μου,
Pokaaaahh